Từ Omicron, Delta, Alpha… những điều cần biết về các biến thể của Coronavirus
Các biến thể của coronavirus đang được WHO và các nhà khoa học trên thế giới theo dõi sít sao mọi biến đổi.
Biến thể COVID 19 là những đột biến của Sars-CoV-2. Loại virus có cấu trúc rất đơn giản, bao gồm một vỏ protein bao bọc vật liệu di truyền. Sau khi xâm nhập tế bào vật chủ, trong quá trình nhân lên xuất hiện những sao chép bị lỗi, gọi là đột biến. Một vài lỗi trong những đột biến này mang lại lợi thế sinh tồn cho virus như làm tăng khả năng lây lan, gọi là biến thể virus. Những biến thể này vẫn là Sars-CoV-2 nhưng hoạt động có phần khác nhau. Các nhà khoa học đã sử dụng bảng chữ cái Hy Lạp để đặt tên cho từng biến thể
Hình minh họa Bảng chữ cái Hy Lạp cho các biến thể của coronavirus
Bảng cập nhật: ngày 31 tháng 8 năm 2022
Hiện nay đang có nhiều biến thể của Sars-CoV-2 khác với biến thể được phát hiện lần đầu tiên ở Trung Quốc. Những biến thể Covid-19 được phát hiện ở Anh, Brazil, Hoa Kỳ và các khu vực khác… Có những biến thể sau Gamma, Epsilon, Eta, Iota, Kappa, Mu và Zeta, cũng như biến thể 1.617.3. Tuy nhiên, 5 biến thể sau của virus corona đang được các tổ chức khoa học lưu ý, gồm:
- Biến thể Alpha
Alpha (B.1.1.7) là biến thể đầu tiên trong số các biến thể được công bố rộng rãi. Alpha lần đầu tiên xuất hiện ở Vương quốc Anh vào tháng 11 năm 2020 và nhiễm trùng gia tăng vào tháng 12 năm đó. Nó sớm xuất hiện trên khắp thế giới và trở thành biến thể thống trị ở Hoa Kỳ, nơi CDC phân loại nó là một biến thể đáng lo ngại. Sau đó, Alpha biến mất dần với sự xuất hiện của biến thể Delta hung hãn hơn.
- Biến thể Delta
Tổ chức y tế thế giới và Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ xếp Delta (B.1.617.2) vào nhóm biến thể của virus corona đáng lo ngại –vì Delta là biến thể Covid 19 dễ lây lan nhất tính đến tháng 9/2020.
Delta (B.1.617.2) lần đầu tiên được xác định ở Ấn Độ vào cuối năm 2020; nó nhanh chóng lan rộng khắp thế giới, trở thành phiên bản chủ yếu của coronavirus — cho đến khi Omicron thế chỗ vào giữa tháng 12/2021.
3. Biến thể Gamma
Biến thể Covid 19 Gamma được phát hiện đã tồn tại ở Brazil từ tháng 11/2020, có khả năng lây lan cao gấp 2,5 lần so với chủng Sars-CoV-2 gốc xuất hiện ban đầu.
4. Biến thể Beta
Biến thể này, hay B.1.351, được xác định ở Nam Phi vào cuối năm 2020 và lan sang các nước khác. Các chuyên gia đã lo ngại về một số đột biến của nó và khả năng né tránh các kháng thể của nó. Bản beta không phổ biến ở Hoa Kỳ
CDC (trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ) cho biết Beta có khả năng lây lan cao hơn khoảng 50% so với chủng coronavirus ban đầu.
5. Biến thể Omicron
CDC hiện đang tập trung vào Omicron và các biến thể con của nó là các biến thể được quan tâm ở Hoa Kỳ. Bao gồm B.1.1.529, BA.1, BA.1.1., BA.2, BA.3, BA.4 và BA. 5. Việc phân loại được đưa ra cho các biến thể cho thấy khả năng lây truyền tăng lên, có thể gây ra bệnh nặng hơn, có thể kháng lại các kháng thể từ các lần nhiễm trùng hoặc tiêm chủng trước đó và / hoặc cho thấy khả năng trốn tránh phát hiện chẩn đoán.
Hình virus corona qua kính hiển vi điện tử
Cơ quan này vẫn đang theo dõi các biến thể khác không còn được phát hiện ở Hoa Kỳ hoặc đang lây lan với tốc độ đủ chậm để chúng không gây rủi ro nghiêm trọng. Ngoài Alpha Beta và Delta, chúng bao gồm Gamma, Epsilon, Eta, Iota, Kappa, Mu và Zeta, cũng như biến thể 1.617.3.
Vaccine đối với biến thể Omicron có hiệu lực không? CDC thông báo rằng mặc dù dự kiến sẽ có những trường hợp lây nhiễm đột phá ở những người đã được tiêm chủng, nhưng việc chủng ngừa và cập nhật vắc-xin cũng như tiêm nhắc lại là cách bảo vệ tốt nhất chống lại Omicron.
Liệu sẽ có thêm nhiều biến thể SARS-CoV-2 khác xuất hiện?
Có. Khi Covid -19 vẫn lây nhanh trong cộng đồng, các đột biến sẽ tiếp tục xảy ra. Thậm chí, các biến thể Covid – 19 mới được phát hiện hàng tuần. Những đột biến của virus đã dẫn đến những biến thể Covid – 19 mới dễ lây lan hơn. Biến thể Delta và Omicron là minh chứng cho điều này. Các nhà khoa học phát hiện những đột biến mới này dường như ảnh hưởng đến protein gai của SARS-CoV-2, giúp chúng bám chặt hơn vào tế bào ở mũi, phổi và các bộ phận khác của cơ thể người, khiến chúng dễ dàng lây nhiễm hơn các chủng cũ.
Với những đặc trưng của loại virus RNA, Sars-CoV-2 sẽ còn tiếp tục có nhiều biến thể Covid 19 mới. Tuy nhiên, điều đáng mừng là đang có nhiều phương cách mới để giúp con người chống lại các biến thể này, trong đó có sự xuất hiện của thuốc kháng thể đơn dòng.
Các chuyên gia cho biết một trong những mối quan tâm của họ là việc tiếp cận hạn chế của cộng đồng với vắc xin trên khắp thế giới sẽ làm gia tăng các ca nhiễm COVID-19 và điều này sẽ làm tăng khả năng các biến thể liên quan sẽ tiếp tục xuất hiện.
Theo KATHY KATELLA, 31, tháng 8 2022,
Ths. Bs. Trần Thúy Hồng Đại Học quốc tế Hồng Bàng (biên dịch)
(dịch từ Tạp chí Yale Medicine)
