Chuyển đổi số (CĐS) là quá trình thay đổi về cách làm việc, phương thức sản xuất dựa trên các công nghệ số. CĐS trong báo chí, truyền thông diễn ra ở tất cả các hoạt động mang tính cốt lõi, ở các khâu trong hoạt động báo chí, tạo sự lan tỏa và tính tương tác. Trong đó, ứng dụng công nghệ AI để sản xuất tin bài là một trong những mục tiêu được các cơ quan truyền thông thực hiện, hướng đến.

Liên quan đến vấn đề này, T.S  Trần Tiến Công – Học viện công nghệ bưu chính viễn thông cho biết, trong thời đại mới, nhu cầu tự động tạo tin tức đang ngày càng tăng lên, điều này là do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI - viết tắt của Artificial Intelligence, là một nhánh của khoa học máy tính tập trung vào việc xây dựng và quản lý công nghệ có thể học cách tự đưa ra quyết định và thực hiện các hành động thay cho con người) và các công nghệ khác như xử lý ngôn ngữ tự nhiên, máy học và khai thác dữ liệu. Các công ty truyền thông, cơ quan báo chí và các tổ chức tin tức đã và đang sử dụng các công nghệ này để tự động tạo ra các bài báo với tốc độ nhanh và chính xác hơn.

Cũng theo TS Công, có một phần mềm tự động hóa quá trình sản xuất tin tức và video một cách nhanh chóng từ đó, tiết kiệm chi phí cho việc thuê nhân viên, thuê dịch vụ sản xuất, hoặc đầu tư vào các công cụ sản xuất đắt tiền. Phần mềm sử dụng AI để tự động hóa sản xuất nội dung với độ chính xác cao và đa dạng hóa các mẫu tin tức và video khác nhau giúp tăng tính đa dạng và chất lượng của nội dung

Phần mềm này có thể tự động sản xuất nội dung liên tục và nhanh chóng, đáp ứng nhu cầu người dùng và tối ưu hóa thời gian phát sóng tin tức và video. Với tính năng tự động sản xuất nội dung, hệ thống có thể tạo ra nội dung liên tục và đa dạng hơn, giúp tăng tính tương tác và tăng doanh số cho các doanh nghiệp đặc biệt trong lĩnh vực tiếp thị và quảng cáo.

Nghiên cứu về các công nghệ sinh tin tức là một lĩnh vực nổi bật trong lĩnh vực khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI). Các công nghệ này liên quan đến việc tự động tạo nội dung tin tức dựa trên các nguồn dữ liệu có sẵn.

Một số công nghệ sinh tin tức đáng chú ý hiện nay là:

Học máy và AI: đây là những công nghệ quan trọng trong việc sinh tin tức tự động. Các mô hình học máy và AI có thể học từ dữ liệu đã có để tạo ra các bài viết tự động với chất lượng khá tốt.

Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP-  Neuro Linguistic Programming có thể hiểu là lập trình ngôn ngữ tư duy, lập trình tư duy):  NLP là lĩnh vực nghiên cứu liên quan đến việc hiểu và tạo ra ngôn ngữ tự nhiên bởi máy tính. Công nghệ NLP đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu cú pháp, ý nghĩa và cấu trúc ngôn ngữ để tạo ra các đoạn văn bản tự động.

Khai thác dữ liệu và Web: Các công nghệ khai thác dữ liệu và Web cho phép tự động thu thập thông tin từ nguồn dữ liệu trên internet, bao gồm các trang tin tức, blog và diễn đàn. Điều này, giúp cập nhật thông tin nhanh chóng và tự động hóa quá trình tạo tin tức.

Tổng hợp tự động: Công nghệ tổng hợp tự động cho phép kết hợp thông tin từ nhiều nguồn để tạo ra nội dung mới. Điều này giúp giảm thiểu sự trùng lặp thông tin và cung cấp góc nhìn đa dạng trong các bài viết tự động.

AI đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng quy trình sinh tự động tin tức. Nghiên cứu giải pháp ứng dụng công nghệ AI tiên tiến trong lĩnh vực này đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể.

Sử dụng các mô hình học máy như mạng nơ ron hồi quy (RNN –  Recurrent Neural Network, là một loại mạng nơ ron nhân tạo chủ yếu được sử dụng trong nhận dạng giọng nói và xử lý ngôn ngữ tự nhiên NLP), mạng nơ ron hồi quy dài (LSTM –Long Short Term Memory, là dạng đặc biệt của RNN, nó có khả năng học được các phụ thuộc xa) và mạng nơ ron chuyển tiếp (Transformer, là dạng nơ ron nhân tạo) cho phép tạo ra văn bản tự động dựa trên dữ liệu huấn luyện có sẵn.

Sơ đồ Tổng quan ứng dụng công nghệ AI xây dựng sản xuất tự động tin tức.

Những mô hình này học từ dữ liệu tin tức hiện có và tự động tạo ra các bài viết mới với chất lượng tương đối cao. Điển hình như mô hình ChaGPT của OpenAl (mô hình sinh tin tức chữ hiện đại)

Công nghệ sinh ảnh tự động:  là một lĩnh vực phát triển nổi bật trong ngành AI và xử lý ảnh. Nó cho phép máy tính tự động tạo ra những ảnh hoặc chỉnh sửa ảnh một cách tự động dựa trên các thuật toán và mô hình học máy. Công nghệ này đã tiến bộ đáng kể nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của AI và các thuật toán học máy tính tiên tiến. Đặc biệt trong số công nghệ này có thể kể đến mô hình mạng đối nghịch tạo sinh (GAN – viết tắt cụm từ Generative Adversarial Network) và mô hình khuếch tán (diffutions – là mô hình có thể  tạo ra dữ liệu tương tự như dữ liệu mà chúng được đào tạo. Nếu mô hình đào tạo trên hình ảnh của mèo, nó có thể tạo ra hình ảnh thực tế tương tự của mèo)

Công nghệ sinh video:  là một lĩnh vực trong lĩnh vực AI và xử lý video cho phép máy tính tự động tạo ra video dựa trên các thuật toán và mô hình học máy. Quá trình này sử dụng các mô hình học máy để học từ dữ liệu video có sẵn tạo ra video tự động dựa trên đó.

Deepfake (Deepfake là sự kết hợp của hai cụm từ “deep leaning” và “fake”) là một công nghệ AI tiên tiến cho phép tạo ra video giả mạo bằng cách ghép mặt của một người vào video khác. Công nghệ này sử dụng mạng nơ ron học sâu để học cách tái tạo khuôn mặt và miêu tả giọng nói của người trong video nguồn và video đích. Deepfake đã gây ra nhiều quan ngại về việc lạm dụng và lan truyền thông tin giả mạo.

“Giải pháp ứng dụng công nghệ AI để xây dựng quá trình tự động được xây dựng trên nền Web. Phần mềm này nhận vào từ khóa và sinh ra một bài báo đầy đủ tiêu đề, nội dung, hình ảnh, chú thích của ảnh và video bản tin”. TS Công cho biết.

Phần mềm bao gồm những mô-đun chính như:

Mô đun tạo chữ từ khóa (keyword): Sau khi nhập từ khóa, hệ thống gọi là API (API- Application Programming Interface giao diện lập trình của ứng dụng, là cơ chế cho phép 2 thành phần phần mềm giao tiếp với nhau bằng một tập hợp các định nghĩa và giao thức) để tạo ảnh. Hệ thống cần sinh ra tối thiểu 3 ảnh với chủ đề được nhập ở đầu vào. Công nghệ được sử dụng trong mô đun này là công nghệ tạo sinh ảnh dựa vào từ khóa sử dụng mô hình khuếch tán.

Mô đun tạo video từ văn bản: Sau khi hoàn tất sinh ảnh và text thì hệ thống gọi API đưa nội dung bài báo vào video. Nội dung bài báo được tạo ở mô đun tạo bài báo từ keyword. Video có avatar Al nói những gì có trong bài báo bằng tiếng Việt thành một bản tin sử dụng công nghệ lipsync (lipsync - hát nhép, là dạng giả vờ hát hoặc nói với phần đã thu âm trước). Ngoài ra, một mô đun chỉnh sửa khuôn mặt dựa vào công nghệ Deepfake cho phép thay avatar AL bởi bất cứ khuôn mặt nào chỉ bằng 1 ảnh chụp.

Hiện nay,  Học viện công nghệ bưu chính Viễn thông đã nghiên cứu phát triển và cho ra đời một phần mềm tiên tiến nhằm hỗ trợ quá trình sản xuất nội dung tin tức và video tự động dựa trên việc phân tích và sử dụng từ khóa.

Sản phẩm này đại diện cho một bước tiến quan trọng trong việc tự động hóa quy trình sản xuất nội dung truyền thông giúp tối ưu hóa việc tạo ra nội dung chất lượng một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Phần mềm này có khả năng tự động tạo ra các đoạn văn bản và video dựa trên từ khóa cụ thể, đồng thời tối ưu hóa sự tương thích với mục tiêu và ngữ cảnh cụ thể của từng bài viết hoặc video. Chỉ với một vài từ khóa đơn giản như “Con người”, “Robot”, “AL”… phần mềm tự động tạo ra được bài báo với đầy đủ nội dung số bao gồm tiêu đề, các đoạn văn và hình ảnh minh họa; phần mềm cũng có giao diện cho phép người dùng chỉnh sửa nội dung đã được sáng tạo ra.

Sau đó, với vài thao tác đơn giản, hệ thống sẽ tự động đẩy bài viết lên trang tin tức và tự động sinh video tóm tắt và diễn đạt lại nội dung của bài báo một cách ngắn gọn, súc tích, qua AI avatar được  chỉ định.

Một tính năng nữa của hệ thống là khả năng thay thế avatar AL bằng bất cứ khuôn mặt nào chỉ qua 1 bức ảnh. Phần mềm này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và nguồn lực trong quá trình sản xuất nội dung mà còn giảm thiểu sự phụ thuộc vào tay người viết và chỉnh sửa. Tích hợp tự động hóa trong việc tạo ra nội dung cũng giúp đảm bảo tính nhất quán và chất lượng cao trong các tác phẩm truyền thông được tạo ra.

Sản phẩm này cũng mở ra nhiều cơ hội mới trong việc truyền thông và tiếp thị, cho phép các tổ chức và cá nhân tận dụng hiệu quả sức mạnh của tự động hóa để tạo ra nội dung hấp dẫn và ảnh hưởng. Tuy nhiên, cần lưu ý, việc tự động tạo ra nội dung vẫn cần sự giám sát và can thiệp của con người để đảm bảo tính chính xác, thông tin chính thống và không gây hiểu lầm cho người tiêu thụ nội dung.

Phan Tại (lượt ghi)

Tài liệu tham khảo:

-Ứng dụng công nghệ AI trong hoạt động sản xuất tin tức và video tự động của T.S Trần Tiến Công- Học viện Công nghệ bưu chính viễn thông.

- Báo chí số và tòa soạn số của PGS.TS Đỗ Thị Thu Hằng - Ủy viên BTV, Trưởng ban nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam.