“HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ QUỐC GIA”.

KHƠI DẬY ĐỘNG LỰC ĐỂ KHUYẾN KHÍCH TRÍ THỨC ĐÓNG GÓP VÀO SỰ NGHIỆP PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI CỦA ĐỊA PHƯƠNG

Thúy Kiều.

Trong các hình thái xã hội khác nhau, đội ngũ trí thức vẫn được xã hội trân trọng vì những đóng góp của họ trong phát triển kinh tế-văn hóa xã hội. Theo Từ điển bách khoa toàn thư Việt Nam, trí thức là tầng lớp xã hội làm nghề lao động trí óc, trong đó, bộ phận chủ yếu là những người có học vấn cao, hiểu biết sâu rộng về chuyên môn của mình, có sáng tạo và phát minh. Hay theo các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác-Lê nin và các bài viết gần đây thì “Trí thức” được hiểu là những người lao động trí óc, có học vấn cao, hiểu biết rộng, quan tâm về thời cuộc.

Ngay từ năm 1947, Bác Hồ cũng đã đề cập đến trình độ học vấn tối thiểu của trí thức trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”. Bác quan niệm, đại ý: Một người học xong đại học, làm việc trí óc, có thể gọi là có trí thức. Học vấn đại học mới chỉ là điều kiện cần, nhưng chưa đủ. Muốn thành một người trí thức hoàn toàn, quan trọng là phải sử dụng có hiệu quả tri thức trong đời sống xã hội, phục vụ dân sinh.

Còn theo Nghị quyết số 27-NQ/TW, ngày 6/8/2008 Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa X về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước cũng xác định “Trí thức là những người lao động trí óc, có trình độ học vấn cao về lĩnh vực chuyên môn nhất định, có năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, truyền bá và làm giàu tri thức, tạo ra những sản phẩm tinh thần và vật chất có giá trị đối với xã hội”. Ở đây, khái niệm về học vấn bao gồm những người được đào tạo có bằng cấp và những người tự học, tự đào tạo.

Từ xưa, ông cha ta đã coi họ là hiền tài và “Hiền tài là Nguyên khí quốc gia”. Trong thời đại của Cách mạng 4.0 hơn ai hết đội ngũ trí thức phải giữ vai trò hạt nhân trong xứ mệnh lịch sử này. Đảng và nhà nước ta từ trước tới nay đã rất quan tâm đến đội ngũ trí thức thông qua các Chủ trương, chính sách và các quy định cụ thể. Việc lấy ngày 18/5 hàng năm là một sự tôn vinh của xã hội đối với đội ngũ trí thức đang hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ.

1. Hoạt đông tôn vinh trí thức, nhà khoa học tiêu biểu của Liên hiệp Hội Việt Nam và các tỉnh thành trong cả nước

Tôn vinh trí thức Khoa học và Công nghệ (KH&CN) là hoạt động được Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức 5 năm 2 lần. Sau 2 lần tổ chức (vào các năm 2015 và 2017) cho thấy hoạt động này là thực sự cần thiết và có ý nghĩa. Đây được xem như một hình thức thi đua yêu nước, có ý nghĩa nhân văn rất lớn, thể hiện sự quan tâm, coi trọng, đãi ngộ của Đảng, Nhà nước đối với trí thức, đồng thời cũng là để khích lệ và ghi nhận các cá nhân có nhiều đóng góp tiêu biểu, xuất sắc trong sự nghiệp phát triển của Liên hiệp Hội Việt Nam và của đất nước.

Tiếp tục triển khai hoạt động này, ngày 8/4/2019, Đoàn Chủ tịch Hội đồng Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 238/KH-LHHVN tổ chức hoạt động tôn vinh trí thức KH&CN tiêu biểu năm 2019. Điểm mới của hoạt động tôn vinh trí thức KH&CN năm 2019 đó là Đoàn Chủ tịch quyết định gộp 2 đợt tôn vinh của khối hội ngành toàn quốc và Liên hiệp Hội các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương thành 1 đợt nhằm nâng tầm quy mô quốc gia của hội nghị/lễ tôn vinh trí thức KH&CN Việt Nam, bảo đảm trang trọng, thiết thực, hiệu quả.

Về các điều kiện và tiêu chuẩn của trí thức KH&CN tiêu biểu vẫn áp dụng theo Quy chế xét chọn, tôn vinh trí thức KH&CN tiêu biểu của Liên hiệp Hội Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định số 338/QĐ-LHHVN ngày 18/4/2017. Số lượng trí thức đối với Hội ngành toàn quốc: Tổng hội Y học Việt Nam: 04 trí thức; Tổng hội Địa chất Việt Nam, Tổng hội Xây dựng Việt Nam, Tổng hội Cơ khí Việt Nam: mỗi Tổng hội 02 trí thức. Các Hội ngành toàn quốc khác: mỗi hội 01 trí thức. Đối với Liên hiệp hội địa phương: Liên hiệp hội thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh: mỗi Liên hiệp Hội 03 trí thức. Các Liên hiệp Hội địa phương khác: mỗi Liên hiệp Hội 01 trí thức. 

Tiếp tục khẳng định sự cần thiết và ý nghĩa của hoạt động tôn vinh trí thức KH&CN tiêu biểu nhằm đánh giá, ghi nhận và biểu dương trí thức có thành tích xuất sắc phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật nhiều tỉnh, thành trong cả nước đã tham mưu Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố ban hành Quy chế xét chọn và tôn vinh trí thức khoa học công nghệ tiêu biểu cho địa phương mình. Ví dụ tại khu vực phía Nam có các tỉnh thành đã ban hành quy chế như: Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, An Giang, Tiền Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, …

2. Tại thành phố Cần Thơ

Đội ngũ trí thức thành phố Cần Thơ  25.850 người (nguồn sở Khoa học và công nghệ).

 Phân theo hoạt động chuyên môn:

                   - Phân theo trình độ, tuổi, giới tính:

Những năm qua, đội ngũ trí thức thành phố đã có những đóng góp tích cực và ngày càng khẳng định vai trò nguồn lực quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, phát triển thành phố. Trên từng lĩnh vực hoạt động chuyên môn, đội ngũ trí thức đã và đang là nòng cốt quan trọng xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh. Tham gia hoạch định, lãnh đạo, tổ chức thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, nghị quyết do cấp Trung ương và thành phố chỉ đạo; xây dựng các quy hoạch, chương trình, kế hoạch hoạt động, các thể chế, quy chế của cơ quan, đơn vị góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước tại địa phương. Giáo dục, truyền bá tri thức, nâng cao trình độ dân trí và nhận thức của xã hội. Thông qua các tổ chức Hội, Đoàn thể, đội ngũ trí thức thực hiện tư vấn phản biện, giám định xã hội các chính sách, chương trình của các cấp, các ngành bảo đảm phát huy được hiệu lực, hiệu quả; tham mưu tổ chức các sự kiện ngoại giao chính trị, ngoại giao văn hóa, ngoại giao kinh tế và hợp tác giáo dục một cách chủ động, sáng tạo. Đặc biệt, với vai trò là lực lượng chủ yếu trong tiếp thu, làm chủ và sáng tạo khoa học và công nghệ, đội ngũ trí thức thành phố đã có nhiều công trình khoa học, sáng kiến, giải pháp góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế, tăng năng suất lao động và thúc đẩy tiến bộ xã hội. Hàng năm, đội ngũ trí thức thành phố tham gia thực hiện gần 900 đề tài, dự án các cấp thuộc nhiều lĩnh vực như: nông nghiệp, y tế, bảo vệ môi trường, công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng…

Thực hiện chỉ thị 42-CT/TW ngày 16/04/2010 về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam; Nghị quyết 27-NQ/TW (khóa X) về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Căn cứ công văn số 1803/UBND-TH ngày 07/6/2018 của Ủy ban nhân dân thành phố về việc tiếp tục phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Nhằm khẳng định vị trí, vai trò, ghi nhận công lao và tôn vinh thành tích của đội ngũ trí thức khoa học - công nghệ (trong và ngoài tỉnh) có nhiều đóng góp tích cực và hiệu quả vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Cần Thơ; Việc tôn vinh, góp phần động viên, khích lệ đội ngũ trí thức khoa học – công nghệ tiếp tục tăng cường đoàn kết, phát huy trí tuệ, xây dựng thành phố Cần Thơ văn minh, giàu mạnh; Là dịp để trí thức khoa học và công nghệ tiêu biểu có điều kiện gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm.  

Năm 2018, Liên hiệp Hội Khoa học và kỹ thuật nghiên cứu và học tập kinh nghiệm từ Liên hiệp Hội Việt Nam, các tỉnh bạn như Tiền Giang, Đồng Tháp, Đồng Nai, Bình Thuận, Khánh Hòa,.. xây dựng dự thảo, tổ chức lấy ý kiến và Trình Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quy chế xét chọn Tôn vinh cá nhân nhà Khoa học tiêu biểu.

Tôn vinh trí thức, nhà khoa học tiêu biểu thành phố Cần Thơ năm 2019

Theo văn bản số 4051/UBND-KGVX ngày 30 tháng 11 năm 2018 của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ về việc giao Chủ tịch Liên hiệp Hội ký ban hành Quy chế xét chọn và Tôn vinh Trí thức nhà khoa học tiêu biểu thành phố Cần Thơ. Ngày 04 tháng 3 năm 2019 Chủ Tịch Liên hiệp hội ký Quyết định số 25/QĐ-LHH về việc ban hành Quy chế xét chọn và Tôn vinh trí thức, nhà khoa học tiêu biểu; Tổ chức xét chọn lần thứ nhất có 11 trí thức, nhà khoa học đạt được các tiêu chí theo Quy định và tổ chức Lễ Tôn vinh vào dịp Tết Nguyên Đán 2020. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị thay đổi một số tiêu chí cho phù hợp thực tế địa phương sau lần xét chọn đầu tiên.

Đồng thời, thực hiện Thông báo Kết luận số 620-TB/VPTU ngày 2/5/2019 của đồng chí Trần Quốc Trung, Ủy viên Ban chấp hành trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy tại buổi làm việc với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Cần Thơ: “Giao Sở Khoa học và Công nghệ tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố Xây dựng tiêu chí xét chọn Trí thức, nhà khoa học tiêu biểu để thành phố Tôn vinh”. Liên hiệp hội và Sở Khoa học và Công nghệ đã có buổi làm việc để xây dựng phương án trình UBND thành phố thành lập Hội đồng xét chọn.

Liên hiệp Hội tổ chức Hội thảo tư vấn Quy chế xét chọn và Tôn vinh Trí thức, nhà khoa học tiêu biểu thành phố Cần Thơ để ban hành Quy chế phù hợp với thực tế địa phương, góp phần động viên khuyến khích cá nhân, nhà khoa học đóng góp trí tuệ cho sự phát triển thành phố Cần Thơ văn minh giàu mạnh.

Việc tôn vinh khen thưởng phù họp thể hiện sự trân trọng, đãi ngộ đối với đội ngũ trí thức, nhà khoa học nhằm tạo sự đồng thuận, động viên trí thức thành phố đóng góp cho sự phát triển thành phố theo tinh thần Nghị quyết 59-NQ/TW.