Thời gian thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ V (2016 -2021) sắp kết thúc, để bước vào nhiệm kỳ VI (2021 -2026). Chúng ta cùng nhìn lại việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật, và các hội thành viên, trong tình hình đất nước và thành phố có những thuận lợi khó khăn nào, những thành tựu đã đạt được, cũng như tồn tại, hạn chế nào cần phải khắc phục trong nhiệm kỳ tới, để phấn đấu vươn lên.

          Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, Chính phủ, đất nước ta không ngừng phát triển. Hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, uy tín nước ta ngày càng được nâng cao, là thành viên có trách nhiệm trong nhiều tổ chức thế giới. Trên cơ sở đó nhiều nước muốn làm bạn với ta, do đó thu hút đầu tư nguồn vốn nước ngoài vào ngày càng tăng. Trong nước, kinh tế trong những năm qua tiếp tục tăng trưởng GDP cũng như thu nhập bình quân đầu người, an sinh xã hội được cải thiện quốc phòng - an  ninh được giữ vững. Những nhân tố mới trong sản xuất kinh doanh xuất hiện ngày càng nhiều, gương người tốt, việc tốt, việc tử tế làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ngày càng nảy nở, nhân rộng trên khắp mọi miền đất nước. Là gương sáng chống Covid-19 được thế giới ca ngợi. Kết quả rực rỡ về kinh tế,xã hội, về xóa đói giảm nghèo, và thành tựu kinh tế trong năm 2020 vẫn tăng trưởng dương 2,91%  (trong khi nhiều nước tăng trưởng âm), nên ta đã xếp thứ hạng cao trong các nước nền kinh tấ đang phát triển. Đây là cơ sở vững chắc để Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng khẳng định năm 2020 là năm thắng lợi nhất so với 5 năm qua ..

        Bên cạnh đó, đất nước phải đương đầu với nhiều khó khăn, bất cập; Hạn hán, xâm nhập mặn, bão lụt, sạt lở đất, thị trường xuất nhập khẩu không ổn định, tình hình biên giới, hải đảo luôn luôn căng thẳng, làm cho ta phải thường xuyên cảnh giác. Công tác cải cách hành chính phục vụ sản xuất và đời sống tuy có cố gắng nhưng chưa đáp ứng nhu cầu ....Đặc biệt hơn một năm qua, ta phải đương đầu với dịch Sar-Covi2...làm cho sản xuất, kinh doanh bị gián đoạn, có lúc phải đóng cửa nhiều hoạt động. Trong bối cảnh như vậy, thành phố Cần Thơ cũng phải chịu chi phối chung.

       Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Cần Thơ không thể thoát ra ngoài bối cảnh chung. Mặt khác trong hoạt động còn gặp phải nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan khác :

      Đã chưa có Luật hoạt động Hội nhưng, cơ chế, chính sách chưa có sự hướng dẫn, cụ thể hóa thống nhất các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống (văn bản của Đảng một đằng, Chính phủ, bộ ngành hướng dẫn một nẻo). Sự nhận thức của xã hội nói chung về hệ thống Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật chưa thật đầy đủ, khách quan, do đó còn thiếu sự hợp tác, hỗ trợ, nhất là lĩnh vực tư vấn phản biện và giám định xã hội. Đối với các hội thành viên thì hoạt động cũng được chi phối của UBND và Sở Nội vụ, nên còn thiếu sự gắn kết đồng bộ. Có đến gần 1/3 các hội hoạt động yếu kém hoặc không hoạt động, không tổ chức Đại hội nên không củng cố được.

     Nói là nhiệm kỳ 5 năm (2016 -2021) nhưng thực chất giữa năm 2017 mới Đại hội nên thời gian hoạt động chỉ vỏn vẹn 4 năm, trong đó mất hơn một năm ảnh hưởng do dịch Covid-19, các cuộc hội thảo tập trung đông người phải đình lại, cuối năm chạy nước rút...Trước tình hình như vậy đã ảnh hưởng nhất định đến hoạt động của Liên hiệp Hội thành phố và các hôi thành viên.

Ban Chấp hành nhiệm kỳ V ra mắt Đại hội. Ảnh: HA

     Vượt lên những khó khăn đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng đoàn, Thường trực LHH, Ban Thường vụ đã thực hiện tốt quy chế làm việc, đoàn kết chặt chẽ, bám sát Nghị quyết Đại hội, đề ra kế hoạch công tác hàng năm, hàng quý để tổ chức thực hiện, trên tinh thần dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm, đã đạt được những con số ấn tượng, rất đỗi tự hào.

     Trước hết là, nói về công tác học tập chính trị tư tưởng: Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, vừa là nhu cầu nâng cao nhận thức, vừa là trách nhiệm của mỗi cán bộ, nhân viên của cơ quan LHH cũng như các Hội thành viên. Đã tham gia học tập đầy đủ Nghị quyết Đại hội lần thứ XII, Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết TW toàn khóa XII, các Chỉ thị của Bộ Chính trị, các Kết luận của Ban Bí thư, Nghị quyết của BCH TW về xây dựng đội ngũ trí thức, Nghị quyết về phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ. Học tập, quán triệt và xây dựng kế hoạch công tác, chương trình hành động nhằm thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ  XIII của Đảng, Đại hội XIV của thành phố Cần Thơ. Có thể nói LHH là cơ quan tổ chức học tập khá nghiêm túc. Mỗi lần có công văn triệu tập học Nghị quyết, ngoài thành phần do Thành ủy tổ chức, Đảng đoàn, Thường trực LHH đều có công văn nhắc nhở, thông báo cho các hội thành viên huy dông hội viên tham gia học tập đầy đủ. Thực hiện viết thu hoạch, đề xuất, kiến nghị nhiều giải pháp với lãnh đạo. Đặc biệt trong dịp Đại hội Đảng các cấp vừa qua, được sự chỉ đạo của Thành ủy, LHH đã phối hợp Ban Tuyên giáo Thành ủy tập hợp trí thức toàn thành phố (có gần 100 trí thức tham gia) đóng góp dự thảo văn kiện Đại hội lần thứ XIV của TP và văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đã có hàng trăm ý kiến đóng góp bổ sung, đề  xuất các giải pháp phát triển kinh tế - xã hội nói chung, phát triển ĐBSCL nói riêng.

     Thứ hai là,  những hoạt động nổi bật - mang tính đột phá: nó mang tính đột phá là do yêu cầu phát triển và thực tế cuộc sống đặt ra (không có trong kế hoạch,văn kiên Đại hội V đề ra).

       1-/ công tác tư vấn phản biện và giám định xã hội:      

Như chúng ta biết tư vấn phản biện là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng của LHH. Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ đã có nhiều Chỉ thị, Nghị quyết hướng dẫn, văn bản hướng dẫn của Thành ủy, UBND TP, thời gian có hiệu lực đã trên 20 năm nhưng chưa đi vào cuộc sống. Trong suốt thời gian này, LHH chỉ tham gia góp ý về kế hoạch, quy hoạch chung về phát triển kinh tế thành phố và một số quận huyện, mà chưa thực hiện được việc tư vấn phản biện về các công trình, nhiệm vụ quan trọng của thành phố. Lần đầu tiên LHH đã mạnh dạn đề xuất với UBND TP và đã được lãnh đạo thành phố giao cho LHH tư vấn một đề tài mang tính tổng hợp, có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển của TP .

           - Đề tài tư vấn độc lập đầu tiên

          Một là, Năm 2017, LHH đã đề xuất và được Chủ tịch UBND TP chấp thuận thực hiện tư vấn kế hoạch thu thuế năm 2018 và những năm tiếp theo. Đây là đề tài do LHH độc lập thực hiện. Sau hai lần báo cáo với Thường trực UBND TP và các sở ngành liên quan, (Cục thuế, sở Tài chính, Ban Kinh tế ngân sách HĐNDTP...chi cục thuế các quân huyện) được UBND TP đánh giá cao về kết quả tư vấn: đã chỉ ra những mặt mạnh, ưu điểm về công tác thu thuế, đồng thời chỉ ra những yếu kém, bất cập trong công tác quản lý thuế trên các mặt công tác quản lý doanh  nghiệp và hộ cá thể chưa đầy đủ, chưa chặt chẽ, công tác thanh tra chưa tương xứng cả về số doanh nghiệp và kết quả thấp, nợ đọng ngày càng tăng, kéo dài, các doanh nghiệp lỗ lã hàng năm tăng cấp số nhân ...UBND đã có văn bản giao cho Cục thuế, sở Tài chính chỉ đạo thực hiện những kiến nghị mà LHH tư vấn.

Ông Trương Viết Hùng – PCT LHH, Chủ nhiệm đề tài báo cáo tư vấn kế hoạch thu thuế năm 2018 và những năm tiếp theo.

Hai là, tư vấn độc lập về xây dựng huyện Phong Điền thành đô thị sinh thái. Tuy Thành ủy có Nghị quyết về xây dựng huyện Phong Điền thành đô thị sinh thái nhưng đã qua nhiều năm chưa có ngành nào chủ trì xây dựng tiêu chí thống nhất và xác định hình hài của đô thị này là gì? Với chức năng của mình, LHH đã đề xuất LHH Việt Nam hỗ trợ kinh phí để tổ chức hội thảo, có hàng chục nhà khoa học có kinh nghiệm ở Cần Thơ, TP Hồ Chí Minh và nhiều đại biểu khác tham gia đóng góp hàng trăm ý kiến đóng góp để hoàn thiện mô hình. LHH đã tổng hợp báo cáo cho Thường trực Thành ủy.

      2/- Là đột phá về tranh thủ sự lãnh đạo của thành phố:

   Trong họat động của LHH có nhiều vấn đề khó khăn, bất cập “lực bất tòng tâm” Đảng đoàn, Thường trực Liên hiệp Hội đề xuất và được đồng chí Bí thư Thành ủy chấp thuận tổ chức buổi làm việc với LHH. Cùng dự có lãnh đạo HĐND, UBND TP, một số ngành tổng hợp liên quan. Phía LHH có Ban Thường vụ, các hội thành viên, các nhà trí thức có nhiều gắn bó với công tác khoa học. Qua buổi làm việc đồng chí Bí thư và lãnh đạo thành phố, các ngành lắng nghe, thấu hiểu những khó khăn, vướng mắc, sự cố gắng và kết quả đạt được của LHH và các hội thành viên đạt được thời gian qua, tâm tư nguyện vọng của đội nghũ trí thức muốn được đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển thành phố. Đồng chí Bí thư đã ghi nhận và biểu dương thành tích mà LHH đã đạt được từ sau Đại hội V đến nay, góp phần tích cực vào việc phát triển TP. Đồng chí Bí thư chỉ đạo LHH thực hiện tốt 7 công tác trọng tâm, trong đó có nhiệm vụ tư vấn phản biện và giám định xã hội đối với các chương trình, dự án, đề án lớn quan trọng của thành phố. Đồng chí Bí thư cũng giao cho các ngành 5 nhiệm vụ nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện cho LHH phát triển, trong đó có việc cải tạo, nâng cấp trụ sở hiện nay và đưa vào xây dựng trụ sở mới trong thời gian tới xứng tầm với thành phố trực thuộc TW và hội nhập. Có thể nói đây là thời cơ hiếm hoi mà Đảng đoàn, Thường trực chớp lấy. Trên cơ sở Kết luận của đ/c Bí thư, Văn phòng Thành ủy có Thông báo số 620-TB/VPTU ngày 02/5/2019, UBND TP đã có văn bản số 1764/UBND-KGVX ngày 04/6/2019 giao cho các sở ngành thực hiên kết luận của đ/c Bí thư Thành ủy.     

Ông Trần Quốc Trung – UVBCH TW Đảng, Bí thư Thành ủy (2015-2020) làm việc với Ban Chấp hành LHH Cần Thơ năm 2019. Ảnh: HA

        3-/ Là đột phá về nguồn kinh phí:

    Nói về nguồn tài chính, hàng năm ngân sách cấp, ngoài lương còn được cấp khoán  một khoản cố định kinh phí thường xuyên, có thể nói là không đáp ứng yêu cầu phát triển. Trước yêu cầu tăng cường chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất và đời sống, Thường trực LHH đã mạnh dạn đề xuất sở Tài chính trình UBND TP cấp thêm kinh phí để cùng với một số hội thành viên tổ chức tập huấn cho nông dân sản xuất giống và nuôi trồng thủy sản,về sản xuất nông nghiêp hữu cơ –cơ hội và thách thức, về chăm sóc sức khỏe người già trong mùa đông. Phần kinh phí này mỗi năm được ngân sách tăng thêm. Bên cạnh đó, LHH cũng mạnh dạn đề xuất UBND TP, sở Tài chính cấp thêm kinh phí mua sắm, trang bị phương tiện làm việc (bàn làm việc, tủ hồ sơ, máy tính, hệ thống  âm thanh hội trường...) phù hợp yêu cầu hiện đại hóa sau nhiều nhiệm kỳ chưa được đầu tư mới. Điều này cũng nói lên sự năng động, tư duy mới của Thường trực LHH.

       4-/ Là quyết tâm biên soạn kỷ yếu lịch sử 25 năm hình thành và phát triển của Liên hiệp hội (kỷ yếu 25 năm) với ¼ thế kỷ, trải qua 5 nhiệm kỳ, các thế hệ trí thức nối tiếp nhau cống hiến cho hoạt động khoa học của thành phố nhưng chưa có tài liệu nào ghi nhận những thành tích của LHH được tạo nên trong muôn vàn khó khăn thách thức. Đảng đoàn, Thường trực nhận thấy đây là thời điểm cần thiết, cấp bách phải tiến hành công việc này, là món quà dâng lên Đại hội lần thứ VI, sẽ tổ chức vào tháng 6 năm 2021. Sau gần một năm thực hiện công việc đến nay đã hoàn tất.

Kỷ yếu Liên hiệp Hội Cần Thơ – 25 năm hình thành và phát triển.

         Thứ ba là,  nhiều mặt công tác được nâng tầm về số lượng và chất lượng so nhiệm kỳ trước. Trên lĩnh vực thông tin, phổ biến kiến thức khoa học - công nghệ, 180 cuộc hội thảo trong đó các hội thành viên tổ chức 130 cuộc, là con số khá ấn tượng, với nhiều chủ đề phong phú, đa dạng như: về bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu, về mô hình nông nghiệp hiệu quả, về nông nghiệp hữu cơ – cơ hội và thách thức, về sức khỏe sinh sản,...với gần 40.000 lượt người tham dự, khoa học kỹ thuật đã thực sự đi vào đời sống. Không chỉ một hình thức tổ chức hội nghị tập huấn, hội thảo, mà Liên hiệp hội đã phát huy thế mạnh của công nghệ thông tin. Trang thông tin điện tử của LHH hàng năm đăng tải trên 200 tin bài, tăng gấp hai lần so đầu nhiệm kỳ trong đó có thông tin chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào đời  sống...mỗi ngày  có gần  200  lượt truy cập.

     Họat động nghiên cứu khoa học với 15 đề tài, dự án KHCN, góp phần giải quyết nhiều vấn đề bức xúc về xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh, về sản xuất nông sản sạch, nghiên cứu giống cây trồng và vật nuôi, về chăm sóc sức khỏe cho chị em phụ nữ nói riêng, nhân dân nói chung. Một họat động khác cũng gặt hái được thành tựu đáng mừng: cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng được duy trì suốt nhiệm kỳ, với 5 lần tổ chức, có trên 3.200 mô hình, giải pháp cấp quận huyện, 506 mô hình giải pháp tham gia cấp thành phố. Tham gia cuộc thi toàn quốc, Cần Thơ đạt một giải Nhất, ba giải Nhì, hai giải Ba, hàng chục giải Khuyến khích. Đặc biệt, Cấn Thơ là đơn vị duy nhất đạt 2 giải Đặc biệt, được đi tham gia triển lãm quốc tế tại Ấn Độ và Indonesia. Không chỉ là vấn đề giải thưởng mà việc tổ chức thi đã lôi kéo các em vào nghiên cứu khoa học, tiến đến khởi nghiệp...phục vụ cuộc sống hàng ngày và phục vụ việc học tập. Bên cạnh đó là Hội thi sáng tạo kỹ thuật 2 năm một lần. Trong nhiệm kỳ này cũng tổ chức hai lần, cũng thu hút đông đảo doanh nghiệp, công chức, lực lượng vũ trang, sinh viên, các nhà khoa học...tham gia với sự góp mặt của 148 giải pháp, nhiều giải pháp tính khả thi cao, được ứng dụng vào sản xuất và đời sống (máy lắc tiểu cầu, sản phẩm  sữa gạo, máy lọc cát biển thành cát sạch...). Tham gia Hội thi toàn quốc, Cần Thơ đạt một giải Nhất, hai giải Khuyến khích, một giải nhận giải thưởng WIPO quốc tế.

Hội thảo Giải pháp giảm dần rác thải nhựa – túi nilon hướng tới sản xuất và tiêu dùng bền vững trên địa bàn thành phố Cần Thơ. Ảnh: HA

        Ngoài việc tổ chức thực hiện nhiều mặt công tác và đạt những thành tích đáng khích lệ, với trách nhiệm của một cơ quan có chức năng tập hợp đội ngũ trí thức của thành phố lớn – thành phố trực thuộc TW, LHH Cần Thơ luôn quan tâm động viên tinh thần của các nhà khoa học có nhiều  cống hiến như: xét đề nghị tôn vinh các nhà khoa học, trí thức tiêu biểu, đề nghị đưa vào Sách vàng sáng tạo Việt Nam những giải pháp hội thi sáng tạo đạt giải cao...các hội thành viên xác nhận thành tích để phong Thầy thuốc Ưu tú, Thầy thuốc Nhân dân.

      Bên cạnh những thành tựu và ưu điểm, cũng còn những hạn chế, tồn tại như: Chưa tập hợp được thường xuyên, đông đảo trí thức khoa học và công nghệ, nhất là trí thức trẻ, trí thức trong các doanh nghiệp, trí thức là người Cần Thơ ở nước ngoài tham gia hoạt động và đóng góp cho thành phố. Sự phối hợp, gắn kết với các hội thành viên trong hệ thống chưa thật chặt chẽ, thường xuyên. Chưa mạnh dạn củng cố các hội hoạt động yếu kém kéo dài. Sự phối hợp với các ngành, các cơ quan tổng hợp, nên một số mặt công tác còn hạn chế, nhất là công tác tư vấn phản biện và giám định xã hội.

      Nhiệm  kỳ V chỉ còn ít ngày nữa là kết thúc, trong thời  điểm  đất nước ta có nhiều thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức. Hoạt động của LHH cũng vậy, lãnh đạo đã tổng kết đánh giá một cách nghiêm túc, khách quan, trung thực những thành tích và ưu điểm, những tồn tại, yếu kém để trình lên Đại hội lần thứ VI, nhằm xác định bước đi vững chắc hơn, đột phá vào những trọng tâm trọng điểm mới, đẩy mạnh việc tập hợp, gắn kết hơn nữa đội ngũ trí thức TP nhằm cống hiến nhiều hơn nữa trên cơ sở của những kết quả bước đầu phản ánh trên đây, Đại hội VI sẽ hứa hẹn những mùa bội thu, toàn diện hơn vào năm 2026.

                                                                            Trương Viết Hùng