Bản “Luận cương về các vấn đề dân tộc và thuộc địa” của Lê-nin đã góp phần làm nên thắng lợi của Cách mạng tháng mười Nga vĩ đại. Nó thức tỉnh các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. Ảnh hưởng của Cách mạng tháng mười Nga đối với cách mạng Việt Nam là vô cùng to lớn. Trong bài thơ “Người đi tìm hình của nước”, nhà thơ Chế Lan Viên đã diễn tả rất xúc động khi Bác Hồ bắt gặp “Luận cương Lê-nin”, Người đã khóc trong niềm vui sướng ấy:
Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lê-nin
Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấp
Tưởng bên ngoài đất nước đợi mong tin.
Giữa giây phút thiêng liêng, xúc động ấy Bác thấy vận mệnh của Nước gắn với vận mệnh của Đảng:
Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc
Cơm áo là đây, hạnh phúc đây rồi
Hình của Đảng lồng trong hình của Nước
Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười.
Từ đây, con đường cứu nước của Bác đã có “kim chỉ nam” dẫn lối, bởi Mặt trời Nga bừng chói ở phương Đông. Bác đến nước Nga, để mong được gặp người viết “Luận cương” trong cái lạnh âm 42 độ dưới số không, nhưng Lê-nin vừa mất. Người đau buồn, rơi lệ. Một thời gian sau, mùa xuân 1941, Bác trở về quê Việt, trong tay đã có “Luận cương Lê-nin” làm “kim chỉ Nam” cho hoạt động cách mạng. Vừa đặt chân qua biên giới, Bác đã cúi xuống hôn lên hòn đất quê hương sau bao năm xa cách, và lắng nghe trong đó biết bao điều kỳ diệu:
Luận cương của Lê-nin theo Người về quê Việt
Biên giới còn xa. Nhưng Bác thấy đã đến rồi
Kìa, bóng Bác đang hôn lên hòn đất
Lắng nghe trong màu hồng hình đất nước phôi thai.
Thắng lợi của Cách mạng tháng mười Nga là thắng lợi của chủ nghĩa Mác-Lênin, của những ước mơ cao đẹp của loài người, có ảnh hưởng rất lớn và mang tính quyết định đến sự chuyển biến tư tưởng và lập trường chính trị của Nguyễn Ái Quốc. Người đã có sự lựa chọn dứt khoát đi theo Cách mạng tháng mười Nga, đi theo Lê-nin, tin theo Quốc tế III rồi trở thành một trong những người sáng lập ra Đảng cộng sản Pháp (1920). Người đã sớm khẳng định con đường giải phóng cho tất cả các dân tộc bị áp bức trên thế giới, trong đó có Việt Nam chúng ta là phải đi theo tiếng gọi của Cách mạng tháng Mười. Bác viết: "Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng tháng Mười chiếu sáng năm châu, thức tỉnh hàng triệu, hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa như thế".
Bác là người Việt Nam yêu nước đầu tiên tiếp thu ánh sáng của Cách mạng tháng Mười, Người viết: "Cách mạng tháng Mười, chủ nghĩa Mác-Lênin đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân dân Việt Nam, không những là cái "cẩm nang" thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng". Tin theo Lê-nin, tin theo Cách mạng tháng Mười, Người khẳng định: "Muốn cứu nước giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản".
Con đường cứu nước, giải phóng dân tộc mà Bác chịu ảnh hưởng là con đường của Cách mạng tháng Mười, Người đánh giá cao: "Trong thế giới bây giờ chỉ có cách mạng Nga là đã thành công, và thành công đến nơi, nghĩa là dân chúng được hưởng cái hạnh phúc, tự do, bình đẳng thật sự… Cách mạng tháng mười Nga đã đuổi được vua, tư bản, địa chủ rồi, lại tiếp sức cho công nông các nước và dân tộc bị áp bức các thuộc địa làm cách mệnh để đạp đổ tất cả đế quốc chủ nghĩa và tư bản trong thế giới".
Từ chủ nghĩa yêu nước Bác đến với chủ nghĩa Mác-Lênin. và ánh sáng của Cách mạng tháng mười Nga, Người viết: "Tiếng sấm cách mạng ấy thúc đẩy những người Việt Nam yêu nước hướng về phía Liên Xô, hấp thụ lý luận vĩ đại của chủ nghĩa Mác-Lênin". Có thể nói, không có Cách mạng tháng mười Nga thì cách mạng Việt Nam vẫn trong tình trạng khủng hoảng, vẫn còn trong "tình hình đen tối không có đường ra".
Trong tác phẩm “Đường kách mệnh" xuất bản năm 1927, Bác giới thiệu các cuộc cách mạng trên thế giới, đặc biệt nhấn mạnh: "Chỉ có đi theo con đường Cách mạng tháng Mười - con đường duy nhất đúng đắn - Cách mạng Việt Nam mới giành được độc lập, tự do thực sự". Có lần Bác tâm sự với một đồng chí cộng sản người Ý: "Nhân dân Việt Nam chúng tôi đã đau khổ nhiều và chúng tôi còn phải đau khổ nữa...Nhưng chúng tôi tiếp tục đi theo con đường Cách mạng tháng Mười đã vạch ra. Chúng tôi sẽ vận dụng vào thực tiễn đất nước chúng tôi những kinh nghiệm thu được ấy".
Cách mạng tháng Tám 1945 là cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ đầu tiên thắng lợi ở một nước thuộc địa, là cuộc cách mạng vô sản thứ hai, sau thắng lợi Cách mạng tháng mười Nga, là minh chứng hùng hồn về sức lan tỏa của Cách mạng tháng mười Nga. Nói về ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười đối với Cách mạng tháng Tám, Bác viết: "Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã chứng tỏ sự đúng đắn của học thuyết Mác-Lênin về vấn đề dân tộc thuộc địa, đã chứng tỏ sự đúng đắn của con đường mà Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười vĩ đại đã vạch ra".
Được sự cổ vũ của Cách mạng tháng mười Nga, cùng với sự lãnh đạo tài tình của Bác, của Đảng, cách mạng Việt Nam đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, đã đánh thắng hai đế quốc to là Pháp và Mỹ, và kết thúc ở chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Với thắng lợi đó, cách mạng Việt Nam chuyển sang giai đoạn mới. Đúng như Bác đã nói: "Đi theo con đường do Lê-nin vĩ đại vạch ra, con đường của Cách mạng tháng Mười, nhân dân Việt Nam đã giành được thắng lợi to lớn. Chính vì vậy mà mối tình gắn bó và lòng biết ơn của nhân dân Việt Nam đối với Cách mạng tháng Mười, đối với Lê-nin vĩ đại là vô cùng sâu sắc".
Ngày nay, các thế lực thù địch vẫn ra sức tuyên truyền phủ nhận Cách mạng tháng Mười Nga, phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lênin, phủ nhận thành quả của Chủ nghĩa xã hội… chúng ta rất cần cảnh giác trước những luận điệu xuyên tạc ấy và hãy vững tin đi theo con đường mà Đảng và Bác đã lựa chọn. Mỗi chúng ta hãy sống, “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” thì chúng ta sẽ gặp Bác ở tầm cao lý tưởng:
Hỡi những ai chưa được một lần
Trong đời gặp Bác. Hãy nhanh chân
Tiến lên phía trước trên cao ấy
Bác vẫn giơ tay đón lại gần
Chúng ta mãi mãi biết ơn Cách mạng tháng mười Nga, biết ơn “Luận cương Lê-nin” mà Bác đã đem về quê Việt, chỉ đạo thành công Cách mạng Việt Nam, đem lại độc lập, tự do cho dân tộc ta. Cách mạng tháng mười Nga mãi mãi là cái “cẩm nang”, là “kim chỉ Nam”, là “ánh sáng” diệu kỳ đối với cách mạng Việt Nam và các dân tộc bị áp bức trên toàn thé giới./.
LÊ XUÂN
(Hội Ngôn ngữ học Việt Nam)
Nguồn: Hồ Chí Minh Toàn tâp - NXB Sự thật – Hà Nội 1989 – Tập 2, 7, 8, 10
