Rau non là loại rau cao cấp, rau được thu hoạch lúc còn non trước khi phát triển thành cây trưởng thành , thời gian thu hoạch từ 14-20 ngày sau khi gieo, khi cây phát triển cặp lá thật đầu tiên, là thức ăn bổ dưỡng vì chứa hàm lượng dinh dưỡng cao hơn rau thường, rau được trồng trong môi trường sạch và an toàn (Trần Thị Ba, 2010).

Ở các nước tiên tiến như Mỹ, Pháp, Úc, Nhật, … nhu cầu sử dụng rau mầm, rau non rất lớn, đòi hỏi phải an toàn vệ sinh thực phẩm. Có phòng trồng rau chuyên biệt, sạch sẽ, gần như vô trùng (thanh trùng bằng đèn cực tím). Dây chuyền sản xuất tự động hóa từ khâu gieo hạt, tưới nước, thu hoạch, đóng gói và tồn trữ lạnh.

Trồng rau trong nhà xưởng, sử dụng năng lượng ánh sáng đèn LED và kiểm soát điều kiện môi trường hoàn toàn tự động (plant factory).

Công ty Panasonic một thương hiệu Nhật Bản rất quen thuộc đã có một nhà kho trồng rau tại Singapore từ năm 2014 và bán cho các cửa hàng thực phẩm và nhà hàng địa phương. Tại trang trại của Panasonic tất cả mọi loại rau đều được trồng trong nhà, thay thế ánh sáng 100% mặt trời bằng bằng ánh sáng đèn LED.

Hình : Trang trại rau của công ty Panasonic: (a) Chăm sóc và (b) Thu hoạch rau non đèn LED

* Trồng rau non trong container: Nhu cầu rau non trên thị trường ngày càng tăng, tuy nhiên chi phí đầu tư ban đầu cho một hệ thống nhà kính, nhà màng hay một “plant factory” còn khá cao. Vì thế, sự ra đời của những hệ thống trồng rau trong container được ra đời

Tại Việt Nam, sản xuất rau non đã được nghiên cứu và thực nghiệm tại một số nơi: ở quy mô hộ gia đình, hầu hết các hộ thu hoạch rau theo nhu cầu của gia đình, sau khoảng 12-15 ngày có thể tỉa thưa để ăn dần (nhổ cả cây), khoảng 18-20 ngày thu hoạch toàn bộ. Tỉ lệ nảy mầm của giống đạt > 90%, năng suất rau non thu được bình quân 500-700 gam/thùng (tương đương 2,0-3,0 kg/m2), tùy theo chủng loại rau. Có thể thu hoạch rau non chừa lại khoảng 20-25 cây/thùng, tiếp tục chăm sóc để thu tỉa lá chân ăn dần đến khi cây có nụ hoa thì thu toàn cây (khoảng 40 ngày sau khi gieo, thu rau trưởng thành). Hiện tại thành phố Hồ Chí Minh, Cty TNHH TM XNK Sông xanh đã ký kết hợp đồng bao tiêu với nông dân sản xuất một số loại rau non như rau muống, cải xanh phụng, cải xanh và cải ngọt, rau non được thu hái và đem về công ty sơ chế, đóng gói và cung ứng cho các siêu thị tại thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Theo đánh giá của công ty thì đây là sản phẩm mới, rất tiềm năng và hiện công ty đang mở rộng diện tích cho sản phẩm này.

Tại đại học Cần Thơ, nhóm nghiên cứu do PGS.Ts Trần Thị Ba đã tiến hành nghiên cứu trồng một số loại rau ăn lá trên kệ có bổ sung ánh sáng đèn Led để khảo sát sự phù họp của bước sóng ánh sáng cho sự sinh trưởng và năng suất của cây xà lách, cải xanh và rau muống. Kết quả đã xác định được ngưỡng ánh sáng phù họp cho sự phát triển của một số loại rau ăn lá. Đây là bước đầu thành công mở ra hướng sản xuất mới, an toàn chất lượng, phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp đô thị. Nghiên cứu cũng đã có bước ứng dụng thành công thông qua dự án khoa học và công nghệ cấp thành phố triễn khai tại hộ nông dân quận Ninh Kiều và Bình Thủy.

Thúy Kiều